Categorie archieven: Geen categorie

Jaarverslag 2022

De Raad van Toezicht van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag heeft het Jaarverslag 2022 aangeboden aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de KNR.

In de periode 1 januari 2022 tot en met 31 december 2022 zijn bij het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag 27 meldingen binnengekomen. 14 meldingen hebben (deels) betrekking op overtredingen van de Gedragscode Pastoraat, zodat ze binnen de bevoegdheids-grens van het Meldpunt en de Klachtencommissie vallen. 13 meldingen hebben geen betrekking op overtredingen van de Gedragscode Pastoraat en vallen buiten de bevoegdheids-grens van het Meldpunt en de Klachtencommissie.

De Raad van Toezicht heeft tot taak om namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR toezicht uit te oefenen op het functioneren van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Raad van Toezicht doet jaarlijks schriftelijk verslag aan de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR van de werkzaamheden van het Meldpunt in het voorafgaande jaar.

Jaarverslag 2021

De Raad van Toezicht van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag heeft het Jaarverslag 2021 aangeboden aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de KNR.

In de periode 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021 zijn bij het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag dertien meldingen binnengekomen. Vijf meldingen hebben deels betrekking op overtredingen van de Gedragscode Pastoraat, zodat ze binnen de bevoegdheidsgrens van het Meldpunt en de Klachtencommissie vallen. Acht meldingen hebben geen betrekking op overtredingen van de Gedragscode Pastoraat en vallen buiten de bevoegdheidsgrens van het Meldpunt en de Klachtencommissie.

De Raad van Toezicht heeft tot taak om namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR toezicht uit te oefenen op het functioneren van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Raad van Toezicht doet jaarlijks schriftelijk verslag aan de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR van de werkzaamheden van het Meldpunt in het voorafgaande jaar.

Jaarverslag 2020

De Raad van Toezicht van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag heeft het Jaarverslag 2020 aangeboden aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de KNR.

In de periode 1 januari 2020 tot en met 31 december 2020 zijn bij het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag 12 meldingen binnengekomen.

De Raad van Toezicht heeft tot taak om namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR toezicht uit te oefenen op het functioneren van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Raad van Toezicht doet jaarlijks schriftelijk verslag aan de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR van de werkzaamheden van het Meldpunt in het voorafgaande jaar.

Jaarverslag 2019

De Raad van Toezicht van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag heeft het Jaarverslag 2019 aangeboden aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de KNR.

In de periode 1 januari 2019 tot en met 31 december 2019 zijn bij het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag 34 meldingen binnengekomen.

De Raad van Toezicht heeft tot taak om namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR toezicht uit te oefenen op het functioneren van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Raad van Toezicht doet jaarlijks schriftelijk verslag aan de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR van de werkzaamheden van het Meldpunt in het voorafgaande jaar.

Download ook:

 

Preventiebeleid inzake seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag in de R.-K. Kerk

Sinds het onderzoek van de Commissie Deetman (2010/2011) is de R.-K. Kerk in Nederland zich ten zeerste bewust van de ernst van seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag en wordt intens aandacht besteed aan het voorkómen daarvan. Seksueel misbruik mag nergens voorkomen, maar zeker niet in de Kerk, die de opdracht heeft het Evangelie van Christus voor te houden.

De R.-K. Kerk heeft daarom maatregelen getroffen tegen seksueel misbruik van minderjarigen. Deze maatregelen en regelingen maken integraal onderdeel uit van het preventiebeleid van de Nederlandse bisdommen, ordes en congregaties.

Preventie verdient permanente aandacht. Een van de al langer bestaande onderdelen van het preventiebeleid is het kunnen overleggen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voorafgaand aan benoeming of aanstelling in bepaalde aangewezen functies. Omdat per 1 juli 2019 parochies zelf digitaal gratis VOG’s voor aangewezen groepen vrijwilligers kunnen aanvragen, is op de website rkkerk.nl het preventiebeleid van de R.-K. Kerk nog eens op een rij gezet, met hyperlinks naar diverse documenten.

  1. Antecedentenonderzoek
  2. Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
  3. Gedragscode Pastoraat
  4. Meldpunt, klachtencommissie en vertrouwenspersonen
  5. Regels voor tijdelijk in Nederland werkzame buitenlandse priesters
  6. Ambts- en noviciaatsopleidingen

1. Antecedentenonderzoek

Sinds 2005 kent de Nederlandse Kerkprovincie een verplicht antecedentenonderzoek betreffende priesters, diakens en pastoraal werkers en religieuzen wanneer deze in een ander bisdom of religieus instituut gaan werken (protocol en formulier zijn vernieuwd in 2012).

2. Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)

Per 1 januari 2014 eist de R.-K. Kerk in Nederland een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voorafgaand aan de benoeming van (kandidaat)priesters, diakens en pastoraal werkers en van religieuzen. Ook voor bepaalde vrijwilligers en bepaalde functionarissen met een arbeidscontract geldt de eis van een VOG voorafgaand aan de infunctietreding. De lijst met functies waarvoor de VOG vereist is, is in het najaar van 2015 aangepast met vrijwilligersfuncties waarvoor een gratis VOG kan worden aangevraagd. Er is een handreiking beschikbaar voor het digitaal aanvragen van gratis en betaalde VOG’s: handreiking digitale aanvraag VOG 2019.

3. Gedragscode Pastoraat

Sinds 2014 geldt de Gedragscode Pastoraat. Hiervoor is aangesloten bij gedragscodes die in andere sectoren van de Nederlandse samenleving gangbaar zijn. Na een evaluatie, met name door de pastorale teams in de bisdommen en door religieuzen binnen de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), is de Gedragscode in 2018 vernieuwd. De Gedragscode Pastoraat is bij de inwerkingtreding door de bisschoppen en het bestuur KNR breed verspreid.

Aanpassingen in de Gedragscode Pastoraat 2018 ten opzichte van die van 2014 zijn onder meer:

a. de uitbreiding van de werkingssfeer: niet alleen beroepskrachten die met minderjarigen werken, vallen onder de werking van de Gedragscode Pastoraat, maar ook vrijwilligers die met minderjarigen werken. Daarnaast geldt de Gedragscode Pastoraat nu ook voor beroepskrachten en vrijwilligers die werken met mensen met een verstandelijke beperking, of anderszins kwetsbare personen.

b. de reeds bestaande bepaling met betrekking tot de verplichting tot het doen van aangifte bij een verdenking van seksueel misbruik van een minderjarige werd verder aangescherpt: bij een klacht van seksueel misbruik van een minderjarige tenminste met een schijn van waarheid, doet de kerkrechtelijk verantwoordelijke daarvan onverwijld aangifte bij het openbaar ministerie c.q. de politie.

c. een verduidelijking werd opgenomen dat de behandeling van klachten over het gedrag van personen voor wie de Gedragscode Pastoraat geldt, is geregeld in het Reglement R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag.

4. Meldpunt, klachtencommissie en vertrouwenspersonen

Indien er sprake is van grensoverschrijdend gedrag van personen die vallen onder de werkingssfeer van de Gedragscode Pastoraat, biedt het Reglement R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag de kaders voor onderzoek van klachten. De bisdommen alsmede de religieuze orden en congregaties die onder de KNR vallen, hebben zich verplicht deze kaders toe te passen.

Het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag is de centrale voorziening waar grensoverschrijdend gedrag kenbaar dient te worden gemaakt. Binnen het Meldpunt is een meldpuntfunctionaris werkzaam die tot taak heeft klachten in ontvangst te nemen en te registreren (volgens een protocol). Tevens is deze functionaris secretaris van de Klachtencommissie. Namens de bisschoppen en hogere oversten is er een Raad van Toezicht die let op het functioneren van het Meldpunt.

Aan het Meldpunt zijn vertrouwenspersonen verbonden: elk bisdom heeft één vertrouwenspersoon, de Konferentie Nederlandse Religieuzen heeft twee vertrouwenspersonen.

5. Regels voor tijdelijk in Nederland werkzame buitenlandse priesters

In november 2017 zijn de pastoors van de parochies en de besturen en/of verantwoordelijken van katholieke geloofsgemeenschappen van migranten (niet zijnde een parochie) geïnformeerd over de eisen die worden gesteld aan buitenlandse priesters c.q. (priester-) religieuzen uit het buitenland die zonder zending en benoeming tijdelijk pastoraal werkzaam willen zijn in een parochie. Deze informatie is via de KNR ook gezonden aan de hogere oversten van ordes en congregaties.

Priesters uit het buitenland die zonder zending en benoeming tijdelijk werkzaam willen zijn in een parochie moeten in alle gevallen beschikken over een geldig celebret (canon 903/CIC/1983). Wanneer zij voor een korte periode van maximaal zeven dagen pastoraal actief zullen zijn in de parochie of geloofsgemeenschap van migranten, hebben zij voorafgaand daaraan een schriftelijke verklaring nodig van de pastoor van de parochie of het bestuur van de geloofsgemeenschap van migranten. Wanneer zij voor een langere periode pastoraal actief zijn, is niet alleen een dergelijke schriftelijke verklaring nodig, maar ook een volledig ingevuld ‘Testimonial of Suitability for Priestly Ministry’.

6. Ambts- en noviciaatsopleidingen

Tijdens de opleidingen voor priesters, diakens en pastoraal werkers wordt expliciet aandacht geschonken aan de thematiek van afstand en nabijheid in het pastoraat. Daarbij wordt tevens gebruik gemaakt van externe professionele trainers. Bij de religieuze instituten is volop aandacht geschonken aan het thema, zowel onder de instituten waarvan de leden niet langer actief zijn in het pastoraat als bij de instituten waarvan de leden nog wel pastoraal actief zijn en al dan niet nieuwe leden aannemen. Ieder religieus instituut heeft na juni 2014 de Gedragscode Pastoraat aangevuld met eigen (toegepaste) regels voor het eigen instituut. Vooral die instituten die te maken hebben met jongerenwerk en die over een gastenverblijf beschikken, hebben de regels die daarop betrekking hebben ook kenbaar gemaakt in hun instituten.

Jaarverslag 2018

De Raad van Toezicht van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag heeft het Jaarverslag 2018 aangeboden aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de KNR.

In de periode 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 zijn bij het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag 12 meldingen binnengekomen.

De Raad van Toezicht heeft tot taak om namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR toezicht uit te oefenen op het functioneren van het R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Raad van Toezicht doet jaarlijks schriftelijk verslag aan de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR van de werkzaamheden van het Meldpunt in het voorafgaande jaar.

 

Verklaring bisschoppenconferentie over maatregelen seksueel misbruik

“Naar aanleiding van recente nieuwe publicaties over seksueel misbruik door priesters en religieuzen in Pennsylvania en eerder al in Australië ervaren veel gelovigen opnieuw pijn en schaamte als gevolg van berichten over misbruik waarin de ellende van slachtoffers scherp naar voren komt. De Nederlandse bisschoppen delen in die pijn en schaamte,” zo staat in een verklaring die op 10 september 2018 is uitgebracht door de Nederlandse bisschoppenconferentie.

In de verklaring staat verder: “De bisschoppen veroordelen seksueel misbruik, waar dit ook gepleegd wordt. Echter vooral in de Kerk, die de opdracht heeft het Evangelie van Christus uit te dragen, mag seksueel misbruik nooit ofte nimmer voorkomen. De Kerk moet er alles aan doen om een veilige plek te zijn voor minderjarigen die – op welke manier dan ook – aan haar zorgen worden toevertrouwd. De bisschoppen dragen hiervoor primaire verantwoordelijkheid. Wij betreuren het daarom ten zeerste dat er bisschoppen zijn die deze verantwoordelijkheid niet genomen hebben of zelfs zichzelf aan seksueel misbruik schuldig hebben gemaakt.”

De bisschoppenconferentie zet naar aanleiding van het recente nieuws uiteen wat de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland met klachten van seksueel misbruik door medewerkers van de Kerk heeft gedaan dan wel momenteel doet.

 

Gedragscode Pastoraat geëvalueerd en herzien

Per 13 april 2018 geldt voor de Rooms- Katholieke Kerk in Nederland een nieuwe Gedragscode Pastoraat. De tekst hiervan werd op 10 april 2018 vastgesteld door de diocesane bisschoppen van de Nederlandse R.-K. bisdommen, de apostolisch administrator van het Militair Ordinariaat alsmede de diocesaan administrator van het Bisdom Roermond. De Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) werkte mee aan de opstelling van de tekst. De bisschoppen hebben deze Gedragscode Pastoraat ook aangeboden aan de KNR, in het vertrouwen dat de hogere oversten deze tekst ook geldig zullen verklaren voor de religieuze instituten en de sociëteiten van apostolisch leven.

De eerste editie van de Gedragscode Pastoraat werd per 1 juli 2014 door de diocesane bisschoppen van de Nederlandse R.-K. bisdommen van kracht verklaard en door de KNR voorgelegd aan de oversten om geldig te verklaren binnen hun orde of congregatie. Bij de invoering was bepaald dat de Gedragscode Pastoraat vooralsnog een tijdelijke geldingsduur had die bedoeld was om ervaring met de Gedragscode Pastoraat op te doen.

Sinds 2014 is in de kerkgemeenschap ervaring opgedaan met de Gedragscode Pastoraat en is de werking van de Gedragscode Pastoraat geëvalueerd, met name door de pastorale teams in de bisdommen en door religieuzen binnen de KNR. De resultaten van de evaluatie zijn verwerkt in de Gedragscode Pastoraat die per 13 april 2018 van kracht wordt. Aanpassingen in de Gedragscode Pastoraat ten opzichte van de vorige editie zijn onder meer:

  • De werkingssfeer van de Gedragscode Pastoraat is uitgebreid. Niet alleen beroepskrachten die met minderjarigen werken, vallen onder de werking van de Gedragscode Pastoraat, maar ook vrijwilligers die met minderjarigen werken. Daarnaast geldt de Gedragscode Pastoraat nu ook voor beroepskrachten en vrijwilligers die werken met mensen met een verstandelijke beperking, of anderszins kwetsbare personen. De uitbreiding naar de doelgroep hangt samen met het feit dat voor het werken met deze doelgroep ook de VOG-verplichting geldt.
  • De reeds bestaande bepaling met betrekking tot de verplichting tot het doen van aangifte bij een verdenking van seksueel misbruik van een minderjarige is verder aangescherpt. De Gedragscode Pastoraat vermeldt nu: “Bij een klacht van seksueel misbruik van een minderjarige tenminste met een schijn van waarheid, doet de kerkrechtelijk verantwoordelijke daarvan onverwijld aangifte bij het openbaar ministerie c.q. de politie.”
  • Verduidelijkt is dat de behandeling van klachten over het gedrag van personen voor wie de Gedragscode Pastoraat geldt, is geregeld in het Reglement R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. Dit was voorheen wel uit het Reglement R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag af te leiden, maar niet uit de Gedragscode Pastoraat zelf.

“De Gedragscode Pastoraat is geen vrijblijvend aanbod”, schrijven de bisschoppen in het voorwoord bij de Gedragscode Pastoraat. “Daarom stellen wij, ieder voor het eigen bisdom, deze Gedragscode Pastoraat vast en schrijven die voor. Daarmee willen wij laten zien dat wij urgeren dat allen voor wie de Gedragscode Pastoraat geldt meewerken aan het handhaven en bevorderen van de sociale veiligheid in onze Kerk. Ook van onze kant zullen wij ons daarvoor in blijven zetten.”

De bisschoppen nodigen allen die werkzaam zijn in de pastorale zorg uit om deze Gedragscode Pastoraat met elkaar te bespreken en om concrete situaties in de praktijk er aan te toetsen. Voorts is het noodzakelijk dat in de diverse opleidingen, waarin personen zich voorbereiden op pastoraal werk en daarmee rechtstreeks verband houdende werkvelden, er aandacht zal blijven voor deze Gedragscode Pastoraat.

“Het openbare en privé gedrag van degenen die pastoraal werkzaam zijn kan mensen inspireren en motiveren. Wanneer dat gedrag echter verwerpelijk of discutabel is, kan het ook aanstoot geven en het geloof van mensen ondermijnen. Wie pastoraal werkzaam is moet zich daarom te allen tijde bewust zijn van de verantwoordelijkheden die met dit werk gepaard gaan”, aldus de bisschoppen.

De Gedragscode Pastoraat wordt op 13 april 2018 gepubliceerd op de websites van de Nederlandse R.-K bisdommen, de website van de Nederlandse Bisschoppenconferentie, de website van de KNR en de website van het R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. De Gedragscode Pastoraat wordt voorts gepubliceerd in de Analecta van de Nederlandse R.-K. bisdommen en in de reeks Kerkelijke Documentatie van het SRKK.

Regelingen van preventiebeleid in de Nederlandse Kerkprovincie

De Rooms-Katholieke Kerk streeft een zorgvuldige omgang na met alle mensen die aan de zorg van de kerkelijke medewerkers zijn toevertrouwd. In dit verband zijn er in de afgelopen jaren de nodige regelingen in het leven geroepen die integraal onderdeel uitmaken van het preventiebeleid van de Nederlandse bisdommen, ordes en congregaties.

Sinds 2005 kent de Nederlandse Kerkprovincie een verplicht antecedentenonderzoek van priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers en religieuzen wanneer deze in een ander bisdom of religieus instituut gaan werken (vernieuwd protocol per 1 november 2012).

Per 1 januari 2014 is er voor priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers, religieuzen en bepaalde vrijwilligers en functionarissen een regeling in het leven geroepen betreffende de verplichting tot het overleggen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG).

Sinds 1 juli 2014 geldt voor de Nederlandse bisdommen en het militair ordinariaat de Gedragscode Pastoraat. Hiervoor wordt aangesloten bij gedragscodes die in andere sectoren van de Nederlandse samenleving gangbaar zijn. De Nederlandse bisschoppen hebben de tekst van de Gedragscode Pastoraat ook aangeboden aan de KNR. De hogere oversten hebben de tekst ook geldig verklaard voor de religieuze instituten en de sociëteiten van apostolisch leven. In 2018 werd na een evaluatie, met name door de pastorale teams in de bisdommen en door religieuzen binnen de KNR, de Gedragscode vernieuwd. De vernieuwde Gedragscode Pastoraat werd per 13 april 2018 van kracht. Aanpassingen zijn onder meer: 1) de uitbreiding van de werkingssfeer (niet alleen beroepskrachten die met minderjarigen werken, vallen onder de werking van de Gedragscode Pastoraat, maar ook vrijwilligers die met minderjarigen werken; daarnaast geldt de Gedragscode Pastoraat nu ook voor beroepskrachten en vrijwilligers die werken met mensen met een verstandelijke beperking, of anderszins kwetsbare personen); 2) de reeds bestaande bepaling met betrekking tot de verplichting tot het doen van aangifte bij een verdenking van seksueel misbruik van een minderjarige werd verder aangescherpt (bij een klacht van seksueel misbruik van een minderjarige tenminste met een schijn van waarheid, doet de kerkrechtelijk verantwoordelijke daarvan onverwijld aangifte bij het openbaar ministerie c.q. de politie); 3) een verduidelijking werd opgenomen dat de behandeling van klachten over het gedrag van personen voor wie de Gedragscode Pastoraat geldt, is geregeld in het Reglement R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag.

In november 2017 zijn de pastoors van parochies en de besturen en/of verantwoordelijken van katholieke geloofsgemeenschappen van migranten (niet zijnde een parochie) geïnformeerd over de eisen die worden gesteld aan buitenlandse priesters c.q. (priester-) religieuzen uit het buitenland die zonder zending en benoeming tijdelijk werkzaam willen zijn in een parochie.

De informatie is via de KNR ook gezonden aan de hogere oversten van ordes en congregaties.

Priesters uit het buitenland die zonder zending en benoeming tijdelijk werkzaam willen zijn in een parochie moeten in alle gevallen beschikken over een geldig celebret (canon 903/CIC/1983).

Wanneer zij voor een periode van maximaal zeven dagen pastoraal actief zijn in de parochie of geloofsgemeenschap van migranten, hebben zij voorafgaand daaraan een schriftelijke verklaring nodig van de pastoor of het bestuur van de geloofsgemeenschap. Dit kan een e-mail zijn. Wanneer zij voor een periode langer dan zeven dagen pastoraal actief zijn, is niet alleen een dergelijke schriftelijke verklaring nodig, maar ook een volledig ingevuld ‘Testimonial of Suitability for Priestly Ministry’.

Materialen RK Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag

Sinds 1 mei 2015 kunnen meldingen van grensoverschrijdend gedrag in de Rooms Katholieke Kerk in Nederland worden gedaan bij het nieuwe RK Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. Om mensen hierop attent te maken zijn een affiche en verwijskaartjes gemaakt.

Het affiche en de verwijskaartjes worden via de bisdommen verzonden aan parochies en daarnaast verspreid binnen de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR).

Het affiche en de verwijskaartjes verwijzen naar de website www.meldpuntgrensoverschrijdendgedragrkk.nl en geven aan: “Het gedrag van degenen die pastoraal werkzaam zijn kan mensen inspireren en motiveren. Wanneer dat gedrag echter grenzen overschrijdt, kan het ook aanstoot geven en het geloof van mensen ondermijnen. Het bevorderen en handhaven van de sociale veiligheid in de RK Kerk is van groot belang.”

Daarom wordt eenieder die in de RK Kerk werkzaam is opgeroepen zich te richten naar de Gedragscode Pastoraat. De Gedragscode Pastoraat geeft heldere kaders voor degenen die werkzaam zijn in de pastorale zorg in de R.K. Kerk en andere (vrijwillige) medewerkers.

Het R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag werd ingesteld op initiatief van de Bisschoppenconferentie en het bestuur van de KNR om schendingen van Gedragscode Pastoraat binnen de Kerk aanhangig te kunnen maken. Deze gedragscode trad per 1 juli 2014 in werking. De gedragscode beschrijft wat onder grensoverschrijdend gedrag wordt verstaan, bevat concrete normen en geeft een helder beeld van gepast en ongepast gedrag.

Het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag is van groot belang. De RK Kerk werkte eerder dit jaar binnen het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) mee aan de campagne ‘Seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maak er een punt van’ (www.maakereenpuntvan.nl). Via deze campagne werd binnen de RK Kerk met name bij parochiebesturen aandacht gevraagd voor aandacht voor de preventie van grensoverschrijdend gedrag. Ook tijdens het Katholieke Jongerendag Festival (KJD) op 7 juni van dit jaar was er aandacht voor deze campagne.